PV: Xin chào nhạc sĩ Tào Khánh Hưng, Ngã ba Đồng Lộc là câu chuyện xúc động với sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái TNXP đã trở thành huyền thoại, biểu tượng chiến thắng. nhạc sĩ có thể cho biết cảm xúc sáng tác đến với ông thế nào?
NS Tào Khánh Hưng: Trước tiên cho phép tôi gửi lời cảm ơn đến Đài Tiếng nói Việt Nam, Ban biên tập kênh VOV3 cùng Biên tập viên Xuân Kỳ đã cho tôi một cơ hội trò chuyện với quý thính giả về ca khúc Ngã Ba Đồng Lộc. Đây là đứa con tinh thần tôi ấp ủ, dành nhiều tâm huyết với tình cảm sâu sắc về sự ngưỡng mộ, kính trọng và biết ơn mười cô gái tiểu đội TNXP tại ngã Ba Đồng Lộc. Các chị đã hy sinh anh dũng khi đang làm nhiệm vụ san lấp hố bom, nối huyết mạch giao thông cho lớp lớp xe ô tô chở vũ khí, lương thực phục vụ chiến trường miền Nam. Dịp tháng 7 năm 2023, tôi cùng đoàn công tác của Báo Xây dựng có mặt tại Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, nghĩa trang đường 9, thăm thành cổ Quảng Trị và Ngã Ba Đồng Lộc để thắp hương tri ân các anh hùng liệt sĩ. Đây là dịp về nguồn giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ trẻ của báo về sự hy sinh anh dũng của mười cô gái tại Ngã ba Đồng Lộc. Chúng tôi đã thắp hương, dâng hoa lên bia mộ các chị và xúc động khi nghe kể lại câu chuyện hôm tiểu đội TNXP bị trúng bom…Là người làm báo mỗi dịp đi thực tế như thế này là rất quý, nên tất cả những chi tiết, hình ảnh về các chị tôi đều ghi chép cẩn thận làm tư liệu để cho hôm nay ca khúc Ngã Ba Đồng Lộc ra đời đúng dịp 27/7 ngày Thương binh - Liệt sĩ.
PV: Với cảm quan của một nhà báo, nhạc sĩ, sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái được ông tái hiện bằng những lời thơ, câu hát thế nào?
NS Tào Khánh Hưng:
“Tiếng bom nổ, tiếng máy bay gầm xé
Suốt ngày đêm đất đá bụi tung
Hố bom kín dày loang nổ vết thương
Cây cạn máu quấn bao vòng tang trắng”
Trong hoàn cảnh làm việc khắc liệt, tiếng bom nổ, kín dày hố bom, cây bị cháy cạn máu … đất đá bụi tung, nhưng trước mắt các chị là Tổ quốc thiêng liêng. Đau xót biết bao khi hầm trú ẩn bị trúng bom, cả 10 cô gái TNXP đã bị đất đá vùi lấp hy sinh anh dũng.
"Đồng Lộc ơi, tiểu đội xếp hàng ngang
Thông reo vi vu hát ru em ngủ
Tim quặn đau giữa mênh mang nắng
Hương khói bay tím chiều thương nhớ"
PV: Bài hát chất chứa những câu hát đầy hình tượng văn học nghệ thuật, ví dụ: những hình ảnh 10 ánh mắt đã thành ánh sáng, 10 suối tóc 10 cung đàn hát, nối dài Trường Sơn, thống nhất non sông…đây có phải những câu hát mà nhạc sĩ cảm xúc nhất không?
NS Tào Khánh Hưng: Trong tác phẩm văn học nghệ thuật để diễn tả người ta phải dùng đến các thủ pháp làm sao lột tả được nội dung; trong ca khúc này tôi đã sử dụng phương pháp nhân cách hoá diễn tả ý đồ của mình. Các chị đã hy sinh nhưng còn sống mãi, những linh hồn bất tử ấy tạo tượng đài sống mãi trong lòng người dân Việt Nam . Mười ánh mắt cô gái đã thành ánh sáng, Mười suối tóc được hình tượng hoá như những cung đàn để nối dải non sông. Trong đau thương ấy nhưng không bi ai... Các chị đã góp phần làm nên thắng lợi thống nhất đất nước.
“Đồng Lộc ơi, những linh hồn bất tử
Mười ánh mắt cô gái đã thành ánh sáng
Mười suối tóc, mười cung đàn hát
Nối dải Trường Sơn thống nhất non sông”
PV: Về phần phối khí, cá nhân tôi khi nghe bài hát rất thích tiếng sáo réo rắt, khoan nhặt theo giọng hát của ca sĩ, làm tăng thêm cảm xúc của người nghe như sự đối thoại giữa ca sĩ, nhạc sĩ, giữa câu chuyện và người kể chuyện là nhạc sĩ, ông nghĩ sao về bản phối này?
NS Tào Khánh Hưng: Bài hát là câu chuyện kể về sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc cách đây 56 năm ( 24/7/1968) cho nên âm nhạc lúc trầm buồn khi hùng tráng. Dẫn dắt người nghe, hấp dẫn người nghe qua từng cung bậc cảm xúc.
“ Trước mắt em là Tổ quốc thiêng liêng
San lấp hố bom ngã ba Đồng Lộc”
Tiếng sáo réo rắt là hồn quê, giai điệu lời ca bám sát chủ đề về chiến tranh. Tôi và nhạc sĩ trẻ Minh Dương đã làm việc với nhau nhiều năm, hiểu nhau. Nên các tác phẩm của chúng tôi là trí tuệ tập thể, mang hơi thở cuộc sống, tính thời sự cao, ca khúc nhanh chóng lan toả tới mọi tầng lớp nhân dân. Tôi cho đây là bản phối hay vì nó đã truyền tải được điều tôi cần nói.
PV: Nhạc sĩ tìm thấy điều gì ở Lê Thu Uyên để chọn làm ca sĩ thể hiện ca khúc này?
NS Tào Khánh Hưng: Lê Thu Uyên là một ca sĩ trẻ nhiều nội lực, ca sĩ có thể hát được nhiều thể loại: Dân gian trữ tình, đặc biệt là nhạc đỏ cách mạng. Cô gái này quê ở Quảng Trị, nay lập nghiệp nghề ca hát tại TP Hồ Chí Minh được nhiều người hâm mộ yêu quý. Tôi chọn Lê Thu Uyên hát bài này vì ca khúc mang âm hưởng dân ca miền Trung nên Uyên hát là hợp lý. Vì ở xa không gặp nhau mà chỉ trao đổi qua điện thoại; hát qua điện thoại để chỉnh sửa nốt láy, luyến cho đúng. Và Lê Thu Uyên đã thể hiện rất tốt, với cô gái xinh đẹp, chất giọng tốt như vậy nên khi ca khúc Ngã ba Đồng Lộc xuất hiện trên kênh youtobe có gần 50 nghìn lượt người nghe, ca khúc đã lan toả tinh thần uống nước nhớ nguồn.
PV: Dịp này kỷ niệm 56 năm ngày hy sinh của 10 cô gái TNXP ngã ba Đồng Lộc, bài hát như nén tâm nhang tri ân tới sự hy sinh anh dũng của những nam nữ thanh niên xung phong một thời máu lửa. Ông muốn gửi gắm điều gì nữa không?
NS Tào Khánh Hưng: Đất nước ta đã 49 năm non sông liền một dải nhưng nỗi mất mát đau thương vẫn còn đó, nhiều gia đình mất con hiện vẫn chưa tìm thấy hài cốt. Sự hy sinh của các Anh hùng liệt sỹ đã góp phần thống nhất non sông tạo nên tượng đài bất tử trong lòng người dân đất Việt. Bài hát là thông điệp gửi tới các thế hệ, đặc biệt lớp trẻ hôm nay phải luôn trân quý cuộc sống này, biết ơn các anh hùng liệt sỹ, biết ơn 10 cô gái ngã Ba Đồng Lộc đã làm nên huyền thoại ngã ba Đồng Lộc, 10 đoá hoa thơm ngát cho đất nước vang mãi khúc khải hoàn ca.
PV: Xin cảm ơn nhạc sĩ, chúc nhạc sĩ bút lực ngày càng dồi dào, có thêm những sáng tác mới cho đời sống âm nhạc nước nhà!
