Tối 6/8, thông tin nghệ sĩ Trần Văn Xâm - giảng viên Khoa Âm nhạc truyền thống, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam đã qua đời ở tuổi 39 sau thời gian chống chọi với bệnh ung thư.
Nghệ sĩ Trần Văn Xâm được xem là nghệ sĩ độc tấu đàn nhị hàng đầu Việt Nam. Theo đuổi cây đàn truyền thống này từ năm 7 tuổi, Trần Văn Xâm đã có hơn 30 năm thực hành, biểu diễn, giảng dạy đàn nhị. Anh từng tham gia trình diễn trong nhiều chương trình nghi lễ cấp Nhà nước và chương trình giao lưu quảng bá văn hóa Việt Nam tại nước ngoài.
Trần Văn Xâm cũng được biết đến là nghệ sĩ chấp nhận sự phá cách để mang lại sự mới lạ cho âm nhạc. Năm 2005, anh gia nhập ban nhạc Jazz, và trở thành nghệ sĩ chơi nhị giữa dàn nhạc mới của ban nhạc Phương Bắc. Ban nhạc này được giải top 6 đĩa vàng tại Giải thưởng bình chọn âm nhạc năm 2005.
Những bản như "Tiếng chày trên sóc Bom Bo", "Nổi lửa lên em" với hiệu ứng pizz (búng dây) khiến cho khán thính giả cả ta lẫn tây đều nhún nhảy ở Bờ Hồ là hình ảnh đẹp với người dân và du khách. Nhiều bản nhạc quốc tế, nghệ sĩ Trần Văn Xâm tự phối lại để hợp với đàn nhị gắn với tên tuổi của anh trên mọi nẻo đường lưu diễn.
Nghệ sĩ Trần Văn Xâm sinh năm 1984 ở Hải Dương, anh học sơ cấp tại Học viện Âm nhạc Việt Nam khi mới lên 7. Khi còn sống, anh từng kể mới học được hai tháng, anh đã chơi tốt nhiều bài nhạc thiếu nhi. Sau khi tốt nghiệp đại học, anh ở lại trường làm giảng viên. Năm 2012, nghệ sĩ Trần Văn Xâm vượt qua hơn 2.000 thí sinh, đoạt giải nhì cuộc thi Đàn nhị quốc tế, tổ chức ở Thượng Hải (Trung Quốc). Ở vòng chung kết, anh chơi bản "Kể chuyện ngày mùa" của nhạc sĩ Thao Giang. Ngoài âm nhạc truyền thống, nghệ sĩ chơi đàn nhị theo lối phá cách, giao thoa nhiều dòng nhạc khác.
Nghệ sĩ cũng làm mới nhiều bản nhạc như Tiếng chày trên sóc Bom Bo (Xuân Hồng), Nổi lửa lên em (Huy Du) với các hiệu ứng độc đáo. Trần Văn Xâm tự thành lập nhóm Nét nhị cầm, chuyên biểu diễn ở phố đi bộ Hồ Gươm và một số tụ điểm. Với hơn 30 năm gắn bó cùng cây đàn nhị là một quãng thời gian không hề ngắn với tuổi đời 39 của nghệ sĩ Trần Văn Xâm. Hơn 30 năm qua cũng đã đủ để cho chính anh và đồng nghiệp, khán giả cảm nhận được tình yêu, lòng đam mê và nhiệt huyết anh dành cho cây đàn này.
Nghệ nhân Trần Văn Xâm giao lưu trong chương trình Khách mời dân ca - Ban Âm nhạc VOV3
Tác phẩm "Khúc nhị hành", sáng tác và biểu diễn Trần Văn Xâm cùng dàn nhạc dân tộc
Nghệ sĩ cũng có công lớn trong việc đưa cây đàn nhị đến gần hơn với công chúng trẻ hiện nay khi nỗ lực trình tấu mới mẻ hơn các tác phẩm truyền thống, hay chọn trình diễn các bản nhạc nước ngoài, học thêm bài bản âm nhạc thị trường mà các ca sĩ hiện nay đang hát… Từng giảng dạy Trần Văn Xâm môn ký xướng âm ở Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng nhận xét học trò của mình là một học trò thông minh nhất lớp, với đôi tai rất nhạy cảm của người sinh ra để làm âm nhạc chuyên nghiệp.
